‘GROEN MOET OOK SOCIAAL ZIJN’

De energietransitie gaat iedereen in de industrie raken. En dus moet de FNV bij alle ontwikkelingen letterlijk vooraan gaan staan. Meebeslissen over subsidies bijvoorbeeld, en actief deelnemen aan concrete verande­ringen. Dat stelt Jacob Plat, namens de FNV lid van de European Economic and Social Committee, de Europese SER.

De tijd dat bonden vooral de negatieve gevolgen van de klimaatcrisis voor werknemers probeerden te verzachten is voorbij. De veranderingen zijn onomkeerbaar, de industrie slaat een andere weg in. Het is de nieuwe werkelijkheid.

Dat betekent volgens Jacob Plat dat de FNV op een breder terrein een positie moet opeisen. Zo kan het niet alleen de belangen van de achterban beter behartigen, maar er ook voor zorgen dat Nederland bij de energietransitie meer voorop gaat lopen.

Jacob Plat: ‘Neem de verdeling van het coronaherstelfonds. We zagen dat het Nederlandse kabinet hierin heel traag op gang kwam. Als we niet oppassen gaat dat ook bij de verdeling van de gelden rond energietransitie gebeuren en gaat Nederland links en rechts de boot missen.’

Noodzakelijk

Jacob Plat is lid van de klimaatwerkgroep van de FNV, die rond dit thema nieuw beleid en strategie ontwikkelt. ‘Dat is noodzakelijk werk, want bij de energietransitie zal onze rol veelomvattend zijn. Denk aan de bescherming van werkgelegenheid en het waken voor oneerlijke concurrentie.’

De omslag naar schonere energiebronnen zet de industriële wereld volledig op z’n kop, meent Plat. ‘Er komen nieuwe banen bij, oude banen in de fossiele industrie verdwijnen, en veel werk verandert. Denk aan installatietechniek, bouw, metaal; noem maar op. We moeten blijven toezien op veilig en gezond werk, blijven vechten voor fatsoenlijke compensaties, en strijden tegen energiearmoede, want het moet betaalbaar blijven. Groen moet ook sociaal zijn.’

Actief

Volgens Plat biedt de energietransitie volop kansen voor de Nederlandse industrie om slimme, sociale en groene plannen te maken. Nederland zou volgens hem zelfs een voortrekkersrol kunnen spelen, omdat het land een sterke industrie heeft en een lange traditie met de ‘sociale dialoog’.

Het is belangrijk dat de FNV een actievere rol gaat spelen en meer naar voren treedt. ‘Niets over ons zonder ons’ zou volgens Plat het motto moeten zijn. Hij verwijst naar voorbeelden in Zweden, waar bonden bij bedrijven werknemers mobiliseren om samen plannen te maken voor klimaatneutrale productie.

Dicht bij huis zijn met een prominentere rol van de bond de eerste successen geboekt. Denk aan het Kolenfonds, waaruit werknemers van de gesloten Hemwegcentrale in Amsterdam financieel werden gecompenseerd. En denk aan de recente ontwikkelingen bij Tata Steel. De FNV staat daar aan de basis van een stappenplan om van kolen en grijze stroom naar groene stroom en zelfs waterstof te komen.

Plat: ‘En denk aan de Rotterdamse haven. Die biedt een prima infrastructuur om te starten met op- en overslag van waterstof.’

Krachtig

Door corona liep de gedachtevorming rond energietransitie binnen de FNV enige vertraging op omdat de mensen elkaar lange tijd niet konden opzoeken en kennisuitwisseling vooral digitaal moest worden gedaan. Die periode is nu voorbij. De tijd is rijp om als FNV een prominente rol te gaan organiseren.

Jacob Plat: ‘Je wilt als bond vooraan staan, en meebeslissen als de grote Europese subsidies worden verdeeld. Onze goedkeuring zou daarbij een voorwaarde moeten worden. Om zo’n positie te kunnen krijgen moeten we er steeds dichter op gaan zitten, een hoge organisatiegraad hebben en een krachtig kader. Dat zijn de voorwaarden. Heb je dat, dan kan ’t en pakken we die rol!’